Kübizm - Georges Braque

KÜBİZM

Kübizm; 20.yüzyılda ortaya çıkarak sanatta köklü değişimler meydana getirmiştir. Kübizm, sanatta eskiye dayalı tüm fikirleri yerle bir ederek bambaşka bir sanat anlayışı ortaya çıkarmıştır. Kübizm, Empresyonizm/ İzlenimcilik akımına bir tepki olarak ortaya çıkmıştır.

Resim ve heykel dallarında fazlasıyla kendisini hissettiren Kübizm, zamanla edebiyatta da varlığını göstermiştir. Resimle, vücut bulan Kübizm, geometrik şekillerle kendisini tanıtmaktadır. Kübist sanatçılara göre dış dünyanın nesneleri sadece göründükleri yanıyla değil görünmeyen tüm yanları ile ele alınmalıdır. Kübizm’in resimdeki en önemli ismi Pablo Ruiz Picasso'dur. Kübist ressamlar arasında Georges Braque, Juan Gris, Fernand Leger, Albert Gleizes, , Roger de la Fresnaye, Andre Lhote gibi isimler yer almaktadır. Kübistler, Empresyonizm'den farklı olarak eşyaları geometrik yapısı ile ele alarak çok boyutlu gösterme amaçlarını gerçekleştirmişlerdir. Eşyaları her yönden vermek isteyen kübistler bu amaçla nesneleri bozup parçalayarak onları her açıdan ele almaya çalıştılar. Kübik resimlerdeki insanlar yalnız dış görünüşleri ile değil düşündükleriyle ve çevresiyle çizilmiştir. Kübik tablolarda sanatçılar, nesneleri ve insanları bu şekilde tüm ayrıntıları ile ele almışlardır.

Kübizm, edebiyat ile tanışması ile 1913'te gerçekleşmiştir. Akımı edebiyat ile tanıştıran isim ise Guillaume Apollinaire’dir. Apollinaire, şiir ile bir resim akımı olan Kübizm’i birleştirerek edebiyatafarklı bir soluk getirmiştir. Kübizm, bu şekilde büyük bir yenilik ortaya çıkarmasına rağmen edebiyatta varlığını geniş bir çerçevede sürdürememiştir. Türk Edebiyatı’nda da Kübizm’i temsil eden eserler meydana gelmemiştir. Akım bu şekilde uzun soluklu olmayarak gelişimini tamamlamıştır.

  

   

Georges Braque (1882-1963)

                                        

Paris yakınlarında Argenteuil de doğan Braque, çocukluğunu ve gençliğini babasının bir boya/badana işletmesi bulunan Le Havre de geçirdi. Braque 1897 de École des Beaux Arts da akşam kurslarına yazıldı. Bundan iki yıl sonra da liseden ayrılarak dekorasyon ressamlığında çıraklık öğrenimini tamamladı.

1906: Fovizm 1900 sıralarında Paris e yerleşen genç, eğitimini burada 1902 de tamamladı ve arkasından tümüyle Sanata yoğunlaştı. İzleyen yıllarda pointilizm (noktacılık=birbiriyle karıştırılmamış renklerin nokta nokta yanyana konuldukları bir resim stili) etkisinde çok sayıda liman resmi yaptı. 1906 da Marsilya yakınlarında bir liman kenti olan L Estaque a yerleşti. Burada gerçekleştirdiği peyzajlar, aralarında André Déraine, Raoul Dufy ve Maurice de Vlaminck in de bulunduğu fovistlerin stiline tamamen uygundu; Biçim parlak renk yüzeylerine bağımlıdır.
1907 den Sonra: Kübizm Yolunda Braque 1907 yılında şair ve eleştirmen Guillaume Apollinaire in aracılığıyla Pablo Picasso yu atölyesinde ziyaret etti ve burada Picasso nun yeni tamamladığı Les demoiselles d Avignon (Avignonlu Kadınlar) adlı tablosunu gördü. Bu tablodan esinlenen Braque aynı yıl içinde Büyük Kadın Nü adlı, yukarıdan bakış açılı, yatan kadın figürü tablosunu tamamladı.

L Estaque da yaptığı peyzaj tablolarında Braque 1908 den sonra biçim ve renkleri asgariye indirdi. Perspektifin geleneksel ilkelerine bağlı kalmayıp resmi, tıpkı kendisine örnek aldığı Paul Cézanne gibi, biçim ve renkten oluşan başlı başına bir konstrüksiyon olarak görüyordu. Paris te 1908 yılında açtığı ilk kişisel sergisinde eleştirmenlerden biri manzaraların küplere indirgendiklerini ifade ederek bu yeni stil kavramına Kübizm adını takmış oldu. Picasso ile Braque arasında yakın arkadaşlık ve işbirliği kuruldu. Kimi zaman resimlerini ayırdetmek olası değildi - hele ikisinin de imza koymadıkları göz önünde tutulursa.

20 li yıllardan Sonra: İnsan Figürü
1912 den beri Marcelles Laprés ile evli olan Braque, 1. Dünya Savaşı patlayınca bir piyade alayına alındı. Bir yıl sonra başından ağır bir yara alarak eve döndü. Savaştan sonra, yüzeyleri dekoratif bit biçimde düzenlediği, sehpa ve klarnet ölüdoğaları yaparak yeniden çalışmaya koyuldu.

20 li yıllarda yıkanan insanların ve başlarında çiçek ve meyve sepetleri taşıyan kadınların resimlerini yaptı. Bunun yanı sıra Rus koreograf Sergei Diaghiley in sahne yapıtları için kostüm ve sahne dekorları tasarladı. 1929 da tamamlanan Fruhtschale and Serviette (Meyve Tabağı ve Peçete) adlı tablosu Braque ın 30 lu yıllardaki çalışmalarına karakteristik bir örnektir: Odayı değişik renkli birkaç dikey şeride bölmüştü. Braque ın yapıtları 30 lu yıllarda toptan daha renkli bir hale geldikleri gibi, nesneleri de daha net bir şekilde ayırdetmek mümkündü.
l949 dan Sonra: Atölye Resimleri Almanların Fransa yı işgalleri sırasında Braque sanatsal faaliyetlerini, rahatsız edilmeksizin, büyük ölçüde sürdürebildi. 1949 da Atölye adlı dizi resimlerine başladı. Değişik biçimlerden kompoze ettiği toplam sekiz tablosunun değişmez ögesi bir kuştu.

Bu kuş izleyen zamanda kendi başına bir motif olarak gelişti. Braque 1953 te Louvre Müzesindeki Etrüsk Salonunu resimlerle donattı. Louvre Müzesinde aynı yıl içinde Braque için, retrospektif bir sergi düzenlendi. Sanatçı bundan on yıl sonra 81 yaşında Paris te hayata gözlerini yumdu. Yüzyılın 100 Ressamı